Siber Zorbalık-Akran Zorbalığı
Bu hafta ki köşe yazımızda toplumumuzda henüz ortaya çıkmaya başlamış, sosyo kültürel ve ekonomik sebeplere bakmaksızın tüm toplumu ilgilendiren bir sorun hakkında bilgilendirme ihtiyacı hissettim. Eğitimci olmamız sebebi ile farkında olduğumuz. Ancak toplumda birçok kesimin farkına varmadığı bir mesele bu. Bu tür sorunların büyümeden önlem alınması noktasında hareket etmek isteyenlerdeniz. Sorunların büyümesi durumunda, sorunlarla baş edilecek büyük bütçelere büyük projelere ihtiyaç duyulacaktır.Peki, sorun ne? Çözüm ne?
Bilgi ve iletişim teknolojilerinin eğitimde kullanılmaya başlanması ile bilgiye ulaşmadaki duvarlar yıkılmış, eğitim öğretim etkinliklerine yenilikler getirilmiştir. Ancak, bilgi ve iletişim teknolojilerinin yarattığı imkânların denetimsiz ve yasaksız kullanımı. Bazı olumsuzlukların doğmasına da neden olmaktadır.İletişim teknolojilerinde oluşan ileri seviyedeki yenilikler ve bireylerin bir biri ile iletişim kurmadaki farklı yöntemler, oyunlar, sohbet ortamları ve her şeyin paylaşılması gerektiği duygusu ve ona yönlendiren sosyal medya içerikleri yenidünyanın vazgeçilmez sanılan bir olgusu haline gelmişse de. Bu kendisi ile birlikte bir takım sorunlarda üretmiştir. Bu olumsuzlara eklenen yeni bir olgu da akran zorbalığının yeni bir boyutu olan siber zorbalıktır. Bu zorbalık, ülkemizde çok fazla görülmese de ileri ki yıllarda mutlak surette birçok ailenin canını yakacak. Birçok okulun öğrencilerin ve ailelerin problemler yaşamasına sebep verecek. Büyük bir sorun olarak karşımıza çıkacaktır.Bilişim ve iletişim teknolojilerinin ergenler arasında yoğun olarak kullanılmasının ergenlere birçok fayda sağladığı söylenmekle birlikte, kontrolsüz kullanımı bazı olumsuzlukları da beraberinde getirmiştir. İnternet, cep telefonu, tik tok rezaleti, SMS gibi iletişim araçları. Günlük yaşamı kolaylaştırmalarının yanı sıra kötü niyetli kullanıcıların ellerinde diğer insanlara zarar veren araçlara dönüşebilmektedir. Sorun bu şekilde kendisini gösterirken bunu önlemeye yönelik elbette tedbirleri almak yine biz yetişkinlere, eğitimcilere, sosyologlara düşmektedir. Bu bağlamda alınacak önlemleri sıralayabilir ve daha da ekleme yapabiliriz.Peki, nedir bu önlemler.
Birinci önlem okulda olacak, öğrencilere uygulanacak çeşitli parametreler sayesinde hangi öğrencilerin bir veya birden fazla arkadaşının olduğunu kimin hiç arkadaşının olmadığını saptamalı. Arkadaşlık ağı kurularak yalnız kalan bu öğrencilerin diğerleri ile kaynaşmaları sağlanmalıdır.İkinci olarak, gruplardan dışlanmış, arkadaşı olmayan çocuklar gözlenmeli zorbalığa uğranılan yerler sürekli gözlem altında nöbetçi öğretmenlerce kontrol edilmeli. Bu şekilde bu çocukların gözden uzak yerlerde zorbalığa uğrama olasılıkları ortadan kaldırılmalıdır.Üçüncü olarak, boş ve niteliği olamayan zamanlarda zorbalık daha belirgin bir şekilde kendisini gösterdiğinden. Bunun önlenmesine yönelik çocukların bulunduğu sınıflarda topluca oynanabilecek oyunlar ve temalara yer verilmeli. Öğrenme ortamları zenginleştirilmelidir.Dördüncüsü, çocukların bireysel farklılıklarını konu alan kitaplar, sunumlar ve videolardan yaralanmalı. Olumlu davranışları dikkate alma felsefesi aşılanmalıdır.Beşincisi, saygı ve güveni içerisinde barındıran bir öğretmen öğrenci veli işbirliği ön plana çıkarılmalı. Farklılıkları olan öğrencilerin o farklılığı avantaj olarak kullanılmalı, Örneğin gözlüğü olan bir öğrenciye gözlüğün tarihçesi ve ilk kullananın kim olduğu ile ilgili ödev verilip bunu sunum şeklinde tüm sınıfla paylaşması sağlanabilir.Altıncı önlem olarak, çocukların ve gençlerin bu tür davranışları zarar verici zorbaca davranışlar olarak mı yoksa bir tür eğlence olarak mı gördükleri diğer bir deyişle bu tür davranımların karşılığında Türk Ceza Kanununda ne tür cezaların olduğu hakkında tüm ulusa yönelik dijital platformlarda internet sitelerinde el broşürleri ve gençlik merkezleri bünyesinde bilgilendirme toplantıları yapılmalıdır. Bu bilgilendirme Devletin birinci vazifesi olmalıdır.Sanal şiddet uygulayarak bir kimsenin yaşamına son verilmesi halinde kasten insan öldürme (Madde 81), İntihara yönlendirme (Madde 84),Eziyet (Madde 96), Tehdit (Madde 106), Ayırımcılık (Madde 122), Kişilerin huzur ve sükûnunu bozma (Madde 123),Hakaret veya sövme (Madde 125),Yedinci önlem, Öğrencilerin denetimsiz internet kafeler yerine okullardaki internet Laboratuvarlarını kullanmaları özendirilmelidir. Çünkü okul ya da ev ortamında internet kullanımının denetlenmesi çok daha kolay olacaktır.Sekizinci ve en son önlem, Siber zorbalığa maruz kalan kişi ve ya öğrenciye verilecek bilgilendirme aşamasıdır. Öncelikle Siber zorbalığa maruz kalan kişiye sakin olması gerektiği ve asla karşılık vermemesi gerektiği bilgisi verilmeli. Kanıtları (ekran görüntüsü, mesaj vb.) saklaması gerektiği. Siber zorbalık yapan kişiyi ve ya, zorbalığı yaptığı sosyal ağ platformunu engelleyip ihbar etmesi gerektiği. Aile, öğretmen veya yardım edebilecek bir akrabasına durumu anlatması gerektiği mutlaka anlatılmalı.Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından uygulamaya konulan Google Play uygulaması ile rahatlıkla yüklenebilen “UYUMA” Uyuşturucu ile Mücadele aplikasyonu gibi uygulamaların ebeveyn telefonlarında yüklü olması ve bu bildirim gibi bildirimlere de olanak vermesi sağlanmalıdır.Hasan Yıldız (Eşref AZİZOĞLU)
Eğitimci Yazar
03.02.2022 Şanlıurfa
